شرح یک ادعا؛ آیا پروژه‌های ارزهای دیجیتال کلاه‌برداری هستند؟
موضوع کلاه‌برداری هرجایی که پای سرمایه در میان باشد، مورد توجه است. دنیای ارزهای دیجیتال هم از اوایل شاهد چنین مباحثی بوده است. بازار نزولی سال ۲۰۲۲ باعث شده است که موضوعات قدیمی درباره آینده ارزهای دیجیتال دوباره در میان سرمایه‌گذاران و منتقدان این حوزه داغ شود. بااین‌حال، باید دقت کرد که این اولین بازار خرسی ارزهای دیجیتال نیست؛ چون در سال ۲۰۱۸، بیت کوین برای سومین بار در ۱۰ سال عمر خود، بیش از ۸۰ درصدِ ارزشش را از دست داد. به نظر می‌رسد امسال هم همین اتفاق افتاده است.
صرف نظر از اعداد و ارقام، آنچه می‌بینم، این است که ما در بازار خرسی دیگری قرار گرفته‌ایم؛ چراکه ریزش بیت کوین به زیر ۲۰٬۰۰۰ دلار سرمایه گذاران را ناامید کرده است. برخی از این سرمایه گذارانِ ناامید در شرایطی که ارزش کل بازار ارزهای دیجیتال از سقف بالای ۲تریلیون دلار به زیر ۱تریلیون دلار ریزش داشته است، درباره «کلاه‌برداری» و «مرگ ارزهای دیجیتال» و «ترس، بلاتکلیفی و تردید» صحبت می‌کنند. با این مقدمه، در این مطلب نگاهی خواهیم انداخت به ادعا های مهمی که در زمینه کلاه‌برداری بودن ارزهای دیجیتال تا‌به‌امروز مطرح شده‌اند و درستی آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. پیشنهاد می‌کنیم برای آشنایی با این ادعا ها، تا پایان با ما همراه باشید.
ادعای اول: ارزهای دیجیتال هیچ تضمینی ندارند
پشتوانه ارزهای دیجیتال مثل ارزهای فیات فقط اعتماد مردم است
«بی‌پشتوانه‌بودن» یکی از ادعا های مشهوری است که طرفداران زیادی در میان انتقاد کنندگان ارزهای دیجیتال دارد. یکی از دلایل محبوبیت این ادعا درست‌بودنِ آن است! ارزهای دیجیتال عمدتاً از پشتوانه ارزهای فیات یا کالاهای فیزیکی کمیاب مثل طلا یا نقره بی بهره‌اند؛ پس ، پشتوانه ارزهای دیجیتال فقط اعتمادی است که مردم به آن ها دارند.
بسیاری بر این باورند که بیت کوین به دلیل کیفیت پولی منحصر به‌فردش، یعنی کمیابی و جعل‌ناپذیری، به هیچ پشتوانه‌ای نیاز ندارد. این‌ها ویژگی های اصلی بیت کوین هستند که به آن امکان می‌دهند بدون نیاز به پشتوانه یک به یک با طلا موفق عمل کند.
حالا پرسش این است: آیا مهم است که بیت کوین پشتوانه‌ای فیزیکی داشته باشد؟ با اینکه چندین دهه است که دلار از استاندارد طلا جدا شده، برای چی مردم هنوز‌هم از چنین استدلالی برای ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند؟ در پاسخ باید بگوییم که همه این ها به گفته ی مردم از ارزش ارزهای دیجیتال بازمی‌گردد.
اصطلاح «ارزش» دو معنی دارد: یک معنی های آن به هر‌چیز یا خدمت مطلوبی اشاره دارد که کسی حاضر است برایش پول بپردازد و معنی دیگرش هم در حوزه مالی است که به ارزش گذاری چیزی به واحدهای پولی ربط دارد. از معنای دوم میتوان برای توضیح این مسئله استفاده کرد که چرا طرفداران بیت کوین آن را گزینه بهتری در مقابل ارزهای فیات می‌دانند.
بیت کوین برخلاف سیستم ارزهای فیات به‌صورت غیرمتمرکز کار می‌کند؛ به همین دلیل، موافقان ارزهای دیجیتال اعتقاد دارند که این ارزها خصوصیت‌های پولی بهتری دارند. حالا بیایید نگاه دقیق‌تری به ارزهای فیات بیندازیم. برخی از ارزهای مشهور فیات ماننده دلار آمریکا سالانه و به‌صورت منظم ارزیابی می‌شوند. داده‌هایی که وب‌سایت فین‌بولد (Finbold) جمع‌آوری کرده است، نشان می‌دهد که ارزش واقعی دلار در ۵۰ سال گذشته به یک هفتم کاهش یافته است.
اگر ارزش یک دلار در سال ۱۹۷۲ را یک دلار در نظر بگیریم، اکنون در سال ۲۰۲۲ همان یک دلار معادل ۱۴ سنت (۰٫۱۴ دلار) شده است. دلار، یکی از ارزهای قدرتمند جهان، با اینکه یک حکومت از آن پشتیبانی می کند، ارزشش را در طول زمان از دست داده است؛ به‌همین‌دلیل، نباید از نوسان های قیمت ارزهای دیجیتال شگفت‌زده شویم.
طبیعی است که هر وقت اخبار خوبی مثل گسترش پذیرش ارزهای دیجیتال یا سرمایه‌گذاری‌های نهادی در این حوزه منتشر می‌شود، قیمت این ارزها افزایش می‌یابد و در مقابل، وقتی اخبار بدی مثل حملات هکری یا کلاه‌برداری شنیده می‌شود، قیمت ها کاهش می‌یابد. پس میتوان نتیجه گرفت که ارزهای دیجیتال هیچ پشتوانه ندارند؛ اما این به این معنا نیست که این ارزها ارزشمند نیستند.
ادعای دوم: ارزهای دیجیتال برای فعالیت‌های غیرقانونی استفاده می‌شوند
استفاده از ارزهای دیجیتال در فعالیت‌های غیرقانونی کمتر از ارزهای فیات است
این ادعا هم طرفداران زیادی دارد؛ اما این تمام حقیقت نیست. ارزهای دیجیتال را میتوان برای فعالیت‌های غیرقانونی مثل پول‌شویی و قاچاق موادمخدر استفاده کرد؛ اما آیا این درباره همه ارزهای دنیا صدق نمی‌کند؟
از این گذشته، این‌طور نیست که فعالیت های غیرقانونی، تنها کاربرد ارزهای دیجیتال باشد. این ارزها برای فعالیت‌های قانونی ماننده خرید قهوه یا سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها هم استفاده می‌شوند؛ اما دلیل پرطرفداربودن این استدلال آن است که استفاده از احساسات کاربران و تولید اخبار با سرخط‌هایی مثل «استفاده از ارزهای دیجیتال در قاچاق موادمخدر» کار آسانی است.
ارزهای فیاتی مثل دلار آمریکا هم برای فعالیت‌های غیرقانونی به‌کار می‌روند. چینالیسیس (Chainalysis) در سال ۲۰۲۱ داده هایی را منتشر کرد که نشان می‌داد در دنیای خارج از اینترنت، سالانه مبلغی بین ۸۰۰میلیون تا ۲تریلیون دلار پول‌شویی در ارزهای فیات انجام می‌شود. این در حالی است که در ارزهای دیجیتال، تنها ۰٫۰۵ درصد از تراکنش‌های این حوزه به پول شویی ربط دارد.
نکته مهمی که این جا باید به آن اشاره کنیم، این است که کلاه‌برداری بودن ارزهای دیجیتال روایتی است که کلاً رسانه‌ها مطرح می‌کنند؛ چراکه ترافیک بیشتری برای این رسانه‌ها به‌ارمغان می‌آورد. وب‌سایت سیمیلاروب (Similarweb) به‌تازگی در گزارشی گفت که عبارت‌هایی مثل «سرمایه‌گذاری ارزهای دیجیتال» یا «چگونه در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنم؟» بازدید کمتری داشته‌اند تا عبارت‌های منفی‌ای مثل «ارزهای دیجیتال کلاه‌برداری است» یا «آیا ارزهای دیجیتال کلاه‌برداری است؟».
معیار های تطبیقی سیمیلاروب نشان می‌دهد که در می۲۰۲۲ (اردیبهشت و خرداد۱۴۰۱) صفحه‌های حاوی عبارت «Scam» (کلاه‌برداری) در موتور جست‌وجوی گوگل ۳۵۳درصد ترافیک جست و جو بیشتری درمقایسه با ۶ ماه پیش از آن داشته‌اند. در همین حال، حجم عنوان های مشابه «how do I invest on crypto» (چطور در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنم؟) حدود ۲۸٫۹درصد کاهش یافته است.
ادعای سوم: ارزهای دیجیتال پرنوسان هستند
نوسانات ارزهای دیجیتال هم می‌تواند مفید باشد و هم مضر
این ادعا تا حدی درست است. ارزهای دیجیتال پرنوسان هستند و این هم می‌تواند خوب باشد و هم می تواند بد باشد؛ ولی به زاویه دید شما به شرایط موجود بستگی دارد. بعضی افراد نوسان را مفید می‌دانند؛ چراکه نوسان به‌معنای سود بیشتر است. برخی دیگر هم نوسان را مضر می‌دانند؛ چون فکر می‌کنند که نوسان، یعنی ضرر بیشتر.
بااین حال، در هر دو حالت نوسان باعث نمی‌شود که ارزهای دیجیتال را کلاه‌برداری بدانیم؛ زیرا کسانی که در بورس و اوراق قرضه سرمایه‌گذاری می‌کنند، هم با نوسان سروکار دارند. نوسان‌های سهام و اوراق قرضه نیز مثل ارزهای دیجیتال می‌تواند مفید یا مضر باشد.
در بازار ارزهای دیجیتال هم میتوان از افزایش قیمت ارزهای دیجیتال و هم از کاهش آن سود برد. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال برای این کار روش‌ها و راهکار های مختلفی دارند. یکی از این روش‌ها نوسان‌گیری است که با کمی مطالعه درباره آن، می‌توانید درک بهتری از جنبه‌های مثبت نوسان در بازار ارزهای دیجیتال داشته باشید. پس اگر تنها استدلال ما این باشد که ارزهای دیجیتال به‌دلیل پرنوسان‌بودن کلاه‌برداری هستند، باید قبول کنیم که بورس و اوراق قرضه هم کلاه‌برداری هستند!
ادعای چهارم: ارزهای دیجیتال قانون‌گذاری نشده‌اند
هنوز قانون‌گذاری گسترده‌ای برای ارزهای دیجیتال انجام نشده است
این ادعا هم تا حدودی با واقعیت مطابق است. هنوز حکومت‌ها قانون‌گذاری گسترده‌ای مثل آنچه درباره ارزهای فیات شده است، برای ارزهای دیجیتال نکرده‌اند؛ اما این‌طور نیست که هیچ قانونی برای ارزهای دیجیتال ایجاد نشده باشد. تنظیم مقررات ارزهای دیجیتال بیشتر با کدهای برنامه‌نویسی اِعمال شده است که پروتکل آن‌ها را کنترل می‌کند و همه می‌توانند این کدها را ببینند.
بیشتر کشورهای جهان هنوز قانون هایی را به طور مشخص برای ارزهای دیجیتال تنظیم نکرده‌اند؛ اما تنظیم این قانون ها در این حوزه به روش‌هایی انجام شده است. همچنین، می‌توانید با مطالعه مقالات بخش آشنایی با بلاک چین، ببینید که مقررات درونی ارزهای دیجیتال چگونه در پروتکل های بلاک چینی کدنویسی شده است.
ادعای پنجم: ارزهای دیجیتال حباب هستند
ترکیدن حباب ارزهای دیجیتال به معنای از بین رفتن آن نیست
درست حدس زدید! این ادعا هم بهره‌ای از حقیقت دارد. ارزهای دیجیتال نیز مانند دیگر ترندهای دنیای فناوری نشانه‌هایی از حباب‌بودن دارند و بالاخره روزی خواهند ترکید؛ اما بازهم این بدان‌معنا نیست که ارزهای دیجیتال کلاه‌برداری هستند.
در بازارهای مالی، حباب‌ها پدیده‌های شایعی هستند. حباب داتکام (Dotcom) در اواخر دهه ۱۹۹۰ و حباب مسکن در اوایل دهه ۲۰۰۰ در آمریکا نمونه‌هایی ازاین‌دست هستند؛ اما وقتی این حباب‌ها ترکیدند، نه همه وب‌سایت‌ها به قهقرا رفتند و نه همه املاک بی‌ارزش شدند.
درنهایت ارزهای دیجیتال هم همین‌طور هستند. برخی از آن‌ها باقی می‌مانند و پیشرفت می‌کنند.
شهرت افراد دلیلی بر درستی ادعایشان نیست
در آخر، میتوان گفت که حتی اگر فرد بسیار باتجربه‌ای مدعی شد که همه ارزهای دیجیتال کلاه‌برداری هستند، نباید به حرفش اعتبار داد. درحالی‌که بسیاری از افراد شاخص در امور مالی، مانند وارن بافت و بیل گیتس به بیتکوین خوش بین نیستند، برخی از کارآفرینان، مانند ایلان ماسک و سم بنکمن فراید قاطعانه از ارزهای دیجیتال و فناوری آن‌ها حمایت می‌کنند.
بااین‌حال، نباید از یاد برد که ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری سوداگرانه هستند و فقط باید به‌اندازه‌ای سرمایه‌گذاری کنید که توان از‌دست‌دادنش را دارید. این همان قانونی است که مشمول سهام و همه دیگر انواع سرمایه‌گذاری‌ها نیز می‌شود.
بی‌تردید ارزهای دیجیتال دارایی‌های پرنوسانی هستند و ممکن است قیمت آن‌ها سقوط کند. همچنین، ازآن‌جاکه در حوزه ارزهای دیجیتال قانون‌گذاری دقیقی مانند بازار سهام انجام نشده است، در حالی که پولی را از دست دهید، نمی‌توانید آن را بازپس بگیرید. اگر می‌خواهید در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری کنید، باید بسیار ریسک‌پذیر باشید. ناگفته نماند حتی ریسک زیاد هم بدین‌معنا نیست که ارزهای دیجیتال کلاه‌برداری هستند.
جمع‌بندی
در این مطلب، درباره استدلال‌هایی گفتیم ، که برای اثبات کلاه‌برداری‌بودن ارزهای دیجیتال مطرح می‌شوند. در این زمینه، پنج ادعا را ارزیابی و مشخص کردیم که همه آن‌ها منعکس‌کننده، تنها بخش کوچکی از واقعیت درباره ارزهای دیجیتال هستند. کسانی که از این ادعاها نتیجه‌گیری می‌کنند که ارزهای دیجیتال کلاه‌برداری هستند، درواقع بخشی از واقعیت را پررنگ و بخشی دیگر را پنهان می‌کنند.
درست است که ارزهای دیجیتال هیچ پشتوانه‌ای ندارند، برای فعالیت‌های مجرمانه نیز استفاده می‌شوند، پر نوسان هستند، قانون‌گذاری مشخصی ندارند و حباب هم هستند، واقعیت این است که این‌ها درباره همه ارزهای فیات و همه بازارهای مالی هم صادق است.
درنهایت، افرادی که قصد دارند در این بازار سرمایه‌گذاری کنند، نباید شهرت افراد را مبنایی بر درستی ادعاهایشان تلقی کنند. بازار ارزهای دیجیتال بازاری پرریسک است و کسانی که می‌خواهند وارد این بازار شوند، باید دانش کافی درباره آن داشته باشند تا از جنبه‌های منفی این بازار در امان باشند.
لینک خبر: ارز دیجیتال
